Toksyczny związek to coś, co wypełnia życie cierpieniem, walką i
poczuciem bezradności. Niektórzy tkwią w takich relacjach latami, nie
wiedząc jak je uzdrowić lub sprawnie zakończyć. Z tego artykułu dowiesz
się co możesz zrobić, jeśli toksyczny związek odbiera Ci szczęście i
radość życia.
Toksyczny związek to relacja, w której partnerzy zamiast dawać sobie energię, okradają się z niej.
Zamiast siebie wspierać, wzmacniać, doceniać – podkładają sobie nogi, podcinają sobie skrzydła, krzywdzą się nawzajem.
Taki związek nie zawsze jest wybuchową, pełną kłótni relacją. Czasami
toksyczność jest subtelna, ukryta, trudniejsza do wykrycia. Może
polegać na budowaniu w partnerze przeświadczenia, że jest gorszą, nic
nie wartą osobą. Może objawiać się jako ciągłe budowanie poczucia winy
u drugiej osoby. Taka przemoc psychiczna może mieć daleko idące, często
gorsze niż przemoc fizyczna konsekwencje.
Toksyczność w relacjach nie dotyczy tylko i wyłącznie relacji partnerskich.
Wiele osób ma takie związki z rodzicami, przyjaciółmi lub
współpracownikami. Ten artykuł jest pisany głównie z myślą o związkach
partnerskich, ale wszystkie wskazówki świetnie się sprawdzają w każdej
innej relacji.
Trucizna
Zacznijmy od podstaw. Pierwszym krokiem jest zlokalizowanie problemu. Po czym poznać, że jesteś w toksycznym związku?
– Rezygnujesz ze swoich celów, planów
i marzeń ze względu na swojego partnera lub partnerkę (czasami robimy
to nieświadomie, gdy gdzieś w głębi serca wiemy, że nasze plany nie
spodobałyby się naszej drugiej połówce);
– Nie rozwijasz się, bo Twój partner
w Ciebie nie wierzy. Zamiast wspierać, podcina Ci skrzydła i zniechęca
Cię do podejmowania się nowych działań (być może dlatego, że sam nie
wierzy w siebie i boi się, że gdy Ty pójdziesz do przodu to zostawisz go
w tyle);
– Twój partner na wiele różnych sposobów
daje Ci do zrozumienia, że nie jesteś wystarczający taki, jaki jesteś.
Jesteś krytykowany za każdym razem, gdy nadarzy się okazja. Czujesz
wstyd i wyrzuty sumienia za to, jaką jesteś osobą (utrzymywanie drugiej
osoby w takim stanie emocjonalnym jest zwykle sposobem na kontrolowanie
jej i na podbudowanie swojego poczucia własnej wartości);
– Twój partner bezustannie stara się
zwrócić na siebie uwagę. Twoje uczucia, opinie i potrzeby są pomijane,
każda rozmowa sprowadza się do tego co ON lub ONA czuje i myśli;
– Nie czujesz się swobodnie przy
tej osobie. Nie umiesz być w 100% sobą. Nie czujesz wolności do mówienia
tego co myślisz. Świadomie lub nie dopasowujesz się do tego, czego
oczekuje Twój partner. Masz wrażenie, że stąpasz po niepewnym gruncie,
nigdy nie wiedząc, co wywoła u niego złość;
– Jakiekolwiek próby spokojnej rozmowy kończą się kłótnią, obwinianiem i wyrzutami.
Wszystko to sprowadza się do zadania sobie jednego pytania – czy mój partner sprawia, że jestem osobą bardziej czy mniej szczęśliwą?
Jeśli mniej, nic się nie martw – dobrze, że teraz jesteś tego
świadomy. Pewnie zastanawiasz się jakim cudem Wasz związek wylądował
w takim miejscu. Co sprawiło, że jest między Wami tyle negatywizmu,
niechęci i destruktywnych emocji?
Oto kilka możliwych powodów toksycznych zachowań w związku:
– brak dopasowania charakterów i próby wymuszenia na partnerze zmiany, tak aby sprostał określonym oczekiwaniom;
– niechęć kontynuowania związku przy jednoczesnym uciekaniu od decyzji o zakończeniu relacji (ze strachu przed samotnością, z przyzwyczajenia, itp.);
– niskie poczucie własnej wartości i brak
umiejętności poradzenia sobie ze swoimi problemami, przy jednoczesnym
zrzucaniu odpowiedzialności za te problemy na partnera (łatwiej jest
obwiniać kogoś niż przyznać się do swoich wad);
– brak umiejętności szczerego i bezpośredniego komunikowania swoich uczuć, potrzeb i oczekiwań. Tworzenie fałszywego obrazu siebie w celu dopasowania się do oczekiwań partnera;
– przekonanie, że krytyką, obwinianiem
i wywoływaniem poczucia winy można sprowokować drugą osobę do miłości
i poświęcania większej uwagi.
Oczywiście to tylko kilka przykładów, tych powodów może być znacznie więcej.
Toksyczność związku może być związana z jedną z powyższych sytuacji,
lub z kombinacją kilku. Zatrzymaj się teraz na chwilę i pomyśl jak
to wygląda w Twojej relacji partnerskiej. Co może być powodem
destruktywnych emocji, które regularnie pojawiają się w Waszych
kontaktach?
Zlokalizowanie przyczyny problemów w związku pomoże Ci podjąć decyzję
o tym, co dalej. Łatwiej jest pracować nad uzdrowieniem relacji jeśli
przyczyną konfliktów jest nieumiejętność dobrej komunikacji, niż
gdy w głębi serca partnerzy wcale nie chcą ze sobą być.
Albo w jedną, albo w drugą
Jednym z najważniejszych problemów osób, które tkwią w takim związku
wcale nie jest samo zakończenie związku lub podjęcie wyzwania
uzdrowienia go.
Jest nim brak umiejętności podjęcia decyzji.
Ludzie latami trwają w zawieszeniu sparaliżowani strachem
przed dokonaniem wyboru. Mają nadzieję na to, że sytuacja rozwiąże się
sama. Że nagle stanie się cud i druga osoba się zmieni, albo los
obdaruje Cię bezbolesnym zakończeniem tego związku. Nic takiego się nie
wydarzy.
Już teraz pogódź się z tym, że jeśli chcesz aby Twoja sytuacja się zmieniła, musisz podjąć decyzję. Albo w jedną, albo w drugą.
Czy daję temu związkowi ostatnią szansę i chcę nad nim pracować razem z partnerem?
Czy kończę ten związek raz na zawsze?
Tak długo jak jesteś niezdecydowany czy dalej trwać w tym związku czy nie, trudno Ci będzie zrobić jakikolwiek krok.
Pamiętaj, że brak decyzji to też decyzja. Jednak w tym przypadku –
najbardziej dla Ciebie krzywdząca. Nie pozwól sobie dłużej w tym trwać.
Teraz, gdy czytasz ten artykuł, jest najlepszy moment, aby coś z tym
zrobić. Zasługujesz na szczęście i im szybciej podejmiesz decyzję, tym
szybciej uwolnisz się od cierpienia.
Nawet jeśli masz choć cień wątpliwości, warto abyś nabrał dystansu i poświęcił czas na ponowne przemyślenie całej sytuacji. Pewność Twojego wyboru da Ci siłę i wytrwałość w dalszych działaniach.
Nie musisz się bać, że podejmiesz złą decyzję. Jeśli
postanowisz walczyć o ten związek i okaże się, że był to zły pomysł –
będziesz pewien jak nigdy do tej pory, że czas z tym skończyć. Jeśli
natomiast postanowisz zakończyć ten związek, a po jakimś czasie
poczujesz, że nie możesz żyć bez tej osoby – będziesz wiedział (jak
nigdy do tej pory), że warto zrobić wszystko, aby uratować tę relację.
Co w takim razie możesz zrobić, aby podjąć najlepszą możliwą decyzję na dany moment?
Przerwa
Dopóki jesteś zaplątany w sieć wzajemnych wyrzutów, oczekiwań,
poczucia winy i innych destruktywnych emocji, podjęcie świadomej decyzji
jest po prostu niemożliwe.
Potrzebujesz dystansu, oddechu, przestrzeni dla siebie. Potrzebujesz
czasu, w którym na spokojnie, bez kłótni i toksycznych rozmów będziesz
mógł przemyśleć swoje uczucia, potrzeby, oczekiwania.
Najlepszym sposobem na podjęcie dobrej decyzji jest zrobienie sobie przerwy od partnera.
Najlepiej na minimum 2 tygodnie (im dłużej, tym lepiej, choć oczywiście
bez przesady). Dlaczego aż tyle? Bo zanim w ogóle zaczniesz myśleć
o swoim związku, potrzebujesz kilka dni na odcięcie się od tych
wszystkich destruktywnych emocji, które stały się codziennością.
Jak może wyglądać taka przerwa? Opcji jest kilka:
– jeśli możesz, wyjedź do innego miasta. Zrób sobie urlop i pojedź na wakacje;
– wynajmij inne mieszkanie na krótki okres i wyprowadź się (lub zaproponuj to partnerowi);
– poproś przyjaciół lub rodzinę i miejsce noclegowe na ten okres;
– zrób wszystko, aby każdego dnia jak
najdłużej być poza miejscem Waszego zamieszkania i aby jak najmniej
widywać się ze swoim partnerem (a gdy się z nim widujesz, unikać
jakichkolwiek kontaktów). Wytłumacz mu, że potrzebujesz trochę
przestrzeni dla siebie i że przez pewien okres czasu będziesz unikał
kontaktu.
Zastanów się teraz, która opcja będzie dla Ciebie najlepsza.
Polecam pierwsze dwie propozycje. Wiem, że są najtrudniejsze
do zrealizowania. Jednak jest to na tyle ważna decyzja, że warto
poruszyć niebo i ziemię aby tylko móc nabrać dystansu i dać sobie warunki do podjęcia decyzji o swojej przyszłości.
Przerwa jest dobrym pomysłem nawet wtedy, gdy już wiesz na pewno,
że nie chcesz rozstawać się z partnerem. Nabranie dystansu pozwoli Ci
zrozumieć co nie działa w związku i w jaki sposób możecie to naprawić.
Gdy już wybierzesz sposób na zrobienie sobie przerwy, oto kilka rzeczy, które warto zrobić w jej trakcie:
1. Pierwsze kilka dni daj sobie na odzyskanie równowagi.
Dbaj o siebie, dużo spaceruj, czytaj książki, słuchaj muzyki.
“Przewietrz” swój umysł. Nie myśl zbyt wiele na temat Twojego związku –
będzie na to czas później. Odpoczywaj fizycznie i psychicznie.
2. Przez kolejne kilka dni postaraj się spojrzeć na swój związek z boku, jak niezależny obserwator. Co być poradził sobie, gdybyś był nieznajomym obserwującym Twój związek?
3. Wyobraź sobie też możliwe scenariusze. Daj sobie
pół godziny czasu, usiądź wygodnie, zamknij oczy, zadaj sobie poniższe
pytania i zobacz oczyma wyobraźni co się może wydarzyć:
Mentalne przywiązanie jest powodem, dla którego tak wiele osób tkwi
w toksycznych związkach, nawet wtedy, gdy widzą czarno na białym, że ta
relacja ich krzywdzi. Wierząc w powyższe przekonania sam siebie zmuszasz do bierności.
Oczywiście niektóre z tych przekonań mogą być prawdziwe. Jednak
w większości przypadków wszystkie są fałszywe, stanowiąc jednocześnie
hamulec dla Twoich działań. Zanim podejmiesz decyzję o zakończeniu
związku lub o pracy nad nim, warto abyś uwolnił się od tych przekonań,
opierając swój osąd nie na strachu, ale na tym czego tak naprawdę
pragniesz.
Pomyśl jak byś spojrzał lub spojrzała na ten związek, gdybyś nie wierzył w żadne z tych przekonań.
5. Odłóż na bok wszystkie powinności i przymusy.
Zapomnij o tym, czego oczekuje od Ciebie Twój partner, rodzice
i przyjaciele. Na te kilka dni wyrzuć ze swojej głowy to, co jest
społecznie uważane jako “słuszne” w takiej sytuacji.
Ważne, aby Twoja decyzja nie była oparta o “Muszę się rozstać” lub
“Muszę pracować nad relacją”, ale o “Chcę się rozstać” lub “Chcę
uzdrowić ten związek”. Dlatego skup się tylko i wyłącznie na Twoich
uczuciach, potrzebach i pragnieniach. Czego tak naprawdę chcesz
od życia? Czy Twój związek Ci pomaga, czy przeszkadza w osiągnięciu
tego? Co Ci podpowiada Twoja intuicja?
6. Na sam koniec – podejmij decyzję. Na tym etapie
powinno już być dla Ciebie jasne, co chcesz zrobić. Zapisz to dużymi
literami na kartce papieru i zastanów się, jak tę decyzję wdrożysz
w życie.
Jeśli mimo to wciąż nie wiesz co zrobić… również podejmij decyzję.
Lepsza jest błędna decyzja niż jej brak. Tak jak powiedziałem wcześniej –
niepotrzebne rozstanie pozwoli Ci zrozumieć, że nie chcesz żyć bez
tej osoby, a niepotrzebne starania o uratowanie relacji – szybko pokażą
Ci, że lepiej się rozstać.
Co, jeśli zrobienie sobie przerwy nie jest na tą chwilę możliwe?
Jeśli nie jesteś w stanie uniknąć codziennego kontaktu? Jeśli planujesz
przerwę, ale dopiero za jakiś czas? Weź pod uwagę poniższe wskazówki:
1. Zminimalizuj codzienne rozmowy na tyle, na ile jest to możliwe i ucinaj wszelkie dyskusje, które mogą doprowadzić do kłótni.
Bądź zdecydowany lub zdecydowana w ucinaniu wszelkich konfliktów już
w zarodku, nawet jeśli czujesz usilną potrzebę poddania się fali złości
na partnera;
2. Nie poddawaj się manipulacji emocjonalnej.
Twój partner prawdopodobnie będzie próbował wzbudzić w Tobie poczucie
winy i wyrzuty sumienia. To jest jego sposób na kontrolowanie Ciebie.
Nie daj sobie wmówić czegoś, co nie jest prawdą;
3. Bądź świadom zagrywek, które stosuje
Twój partner i pokazuj mu je. Nie daj się wciągnąć w dyskusje, zamiast
tego ujawniaj mu jego manipulacje. Pomóż mu uświadomić sobie jego
toksyczność;
4. Dąż do przeprowadzenia zdrowej,
spokojnej rozmowy. Umów się z partnerem na określony dzień i godzinę
i przed rozmową ustal kilka zasad, np. przerywamy rozmowę gdy zamienia
się w kłótnię, nie oceniamy drugiej osoby, mówimy tylko o swoich
uczuciach, nie przerywamy sobie, itp. Gdy któraś z zasad zostaje złamana, przerwij rozmowę i umów się na inny termin.
W celu poznania sposobów na zdrowszą komunikację zachęcam Cię do zapoznania się z 10-dniowym kursem LifeArcadia Sztuka rozwiązywania konfliktów i budowania trwałego porozumienia;
5. Sięgnij po wsparcie psychologa lub coacha specjalizującego się w związkach partnerskich;
6. W tym trudnym dla Ciebie okresie szczególnie dbaj o siebie. Szukaj okazji do pobycia sam na sam ze sobą. Spaceruj, czytaj książki w parku lub w kawiarni, spotykaj się z innymi ludźmi;
7. Gdy odzyskasz równowagę i trochę
przestrzeni dla siebie, wykonaj dokładnie te same punkty, które
zaproponowałem wyżej w ramach przerwy od partnera.
Gdy już wiesz co robić, zabierz się do działania. Nie czekaj ani chwili dłużej. Szkoda Twojego życia. Szkoda Twojego szczęścia. Jesteś zbyt wartościową osobą, aby marnować się w toksycznym związku.
Co, jeśli to Ty jesteś toksyczną częścią tej relacji?
Zapytaj partnera o to, które zachowania sprawiają, że on się źle czuje.
Zapytaj dokładnie o to, jak te zachowania na niego wpływają i co o nich
myśli. Poproś go, aby informował Cię za każdym razem, gdy robisz te
rzeczy. Znajdź inne, bardziej konstruktywne i mniej
manipulacyjne zachowania i popracuj nad zmianą tych nawyków.
napisał Michał Pasterski
skopiował Samotniś_